Zalew Szczeciński „Zagrożonym Jeziorem Roku 2024”.

Il Odra, która wraz z dopływową Nysą wyznacza długi odcinek granicy między Niemcami a Polską, zyskała ponury rozgłos w sierpniu 2022 r., kiedy miało miejsce jedno z najbardziej szokujących wydarzeń masowych zgonów w historii Europy: tylko na polskim odcinku rzeki wyłowiono ponad 100 ton martwych ryb.

Katastrofa ekologiczna objęła niemal cały bieg rzeki, zatrzymując się tuż przed jej deltą, w której znajduje się cenny przedmiot Zalew Szczeciński, gdzie Odra łączy się z Morzem Bałtyckim.

Dziś Zalew Szczeciński nosi nazwę „Zagrożona rzeka roku”: po raz pierwszy w ramach tej inicjatywy europejski obszar podmokły zyskał taką uwagę Globalny Fundusz Przyrodniczy e Sieć żywych jezior.

Jak wyjaśniają stowarzyszenia, pilniejsze niż kiedykolwiek jest zwrócenie uwagi na stan tego basenu, jednego z niewielu ekologicznie nieskażonych obszarów naturalnych w Europie Środkowej i istotnego skrzyżowania dróg migracji i reprodukcji kilkudziesięciu gatunków.

Wędkarstwo zabija coraz więcej rekinów: wynik szokującego badania…
Przykład gospodarki o obiegu zamkniętym wykorzystującej odpadowe muszle skorupiaków

Perła różnorodności biologicznej otoczona wrogim środowiskiem

Global Nature Fund i Living Lake Network wybrały Zalew Szczeciński, w delcie Odry, „Zagrożone jezioro roku”. Nominacja następuje jak zwykle z okazji „Światowego Dnia Mokradeł”, który co roku 2 lutego upamiętnia historyczne podpisanie Międzynarodowej konwencji Ramsar o terenach podmokłych o znaczeniu międzynarodowym (1971 r.), która do dziś jest jedynym międzynarodowym traktatem, którym się zajmuje. tych kluczowych ekosystemów.

W ramach inicjatywy „Zagrożone jezioro roku”, która w zeszłym roku zwróciła uwagę na jezioro Titicaca pomiędzy Peru a Boliwią, wybiera się po raz pierwszy basen europejski jako najbardziej zagrożony teren podmokły na całej planecie.

La dramatyczna śmierć ryb miało miejsce latem 2022 r. przez cały okres Odra, uznawana obecnie za jedną z najpoważniejszych katastrof ekologicznych, jakie miały miejsce w Europie, w brutalny sposób uwypukliła problem, który istnieje od lat i którego nie można dłużej ignorować.

Zalew Szczeciński wraz z jego cenna różnorodność biologiczna, położone jest u ujścia rzeki przecinającej teren niezwykle uprzemysłowiony, na terenie którego znajdują się największe w Europie koksownie, ogromne zakłady chemiczne, prężnie rozwijający się przemysł tekstylny, kopalnie węgla kamiennego oraz fabryki przetwarzające miedź (wydobywaną w okolicach Lublina). Wrogie środowisko, które wywiera wpływ na presja jest obecnie niezrównoważona na ekosystem laguny.

Zarybianie ryb nie ratuje różnorodności biologicznej szwajcarskich wód
Myślenie o wodzie oznacza myślenie o przyszłości: lepiej ją chronić i nią zarządzać

Zalew Szczeciński jest w tym roku zagrożonym jeziorem

Poważna sytuacja Odry i Zalewu Szczecińskiego jest znana od lat: już w 2012 roku naukowcy oszacowali, że Odra przetransportowała do Bałtyku ponad 100 ton odpadów metale ciężkie. Jednak w ostatniej dekadzie ruch morski powierzchnia obszaru znacznie wzrosła, co stanowi kolejny czynnik wywierający presję na ekosystem, który był zdany na łaskę najgorsze formy zanieczyszczeń możliwe.

Wybór Global Nature Fund i Living Lake Network ma na celu zwrócenie uwagi na wrażliwość tego zjawiska unikalny ekosystem w sercu Europy. Jak wyjaśnił dr Tomasza Schaefera, kierownik Jednostki Ochrony Przyrody i Życia Jeziora GNF, „Delta Odry z Zalewem Szczecińskim w centrum to jeden z nielicznych przykładów pozostałości dziewiczej dzikiej przyrody w Europie. Odra jest jedną z ostatnich rzek w Europie, która w niemal niezmienionym korycie podąża za naturalną dynamiką".

"Katastrofa latem 2022 r., która miała nieobliczalny wpływ na różnorodność biologiczną i cały system mokradeł, pokazuje wrażliwość naszych pereł naturalnych na niesprzyjające środowisko”, stwierdził przyrodnik, „nie może się to powtórzyć ani w Delcie Odry, ani gdzie indziej".

Niepublikowany Atlas siedlisk morskich na rzecz ochrony oceanów
Zmiany klimatyczne: Szwajcaria sprzymierzona z Chile, Kenią i Tunezją

Sytuacja w Odrze dotyczy całego starego kontynentu

Ostatni odcinek Odry jest reprezentatywny dla tzw Stan ekologiczny jednolitych części wód w Europie: Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną UE (RDW), obowiązującą od 2000 r., dorzecza europejskie powinny osiągnąć poziom „dobry stan ekologiczny” do 2015 r. Jednak jak wyjaśniają stowarzyszenia, mimo że do terminu przypadającego na 31 grudnia 2027 r. pozostały zaledwie cztery lata, żadne z państw członkowskich nie osiągnęło cele wyznaczone przez RDW.

Decyzja o nominacji basenu w sercu kontynentu jako „Zagrożonego Jeziora Roku” ma na celu zwrócenie uwagi nanagła potrzeba działać w celu ochrony europejskich wód wewnętrznych, wzywając do terminowego wdrożenia dyrektywy RDW i wdrożenia narzędzi zapewniających ochronę obszarów najbardziej zagrożonych oraz polityk dotyczących ich odnowa ekologiczna.

W przypadku Zalewu Szczecińskiego – jak wyjaśniają stowarzyszenia, potrzebne są natychmiastowe wspólne działania ze strony Niemcy e Polonia: aby to chronić cenne siedlisko należy zrobić wszystko, co możliwe, aby powstrzymać obecne przeciążenie ekosystemów wodnych i umożliwić regenerację wrażliwym.

"Ważny krok w kierunku solidnej ochrony i długoterminowego rozwoju Delty Odry”, wyjaśniają z Living Lakes Network, „jest strategia transgraniczna długo oczekiwany między Niemcami a Polską proces naturalnej regeneracji Zalewu Szczecińskiego".

GreenFjord, życie lodowców Grenlandii dotyczy wszystkich
Najciemniejsza rzeka świata znajduje się w Kongo: pierwsze badania nad Ruki

Jak uratować Zalew Szczeciński teraz (i później)

Wspólne działanie obu krajów graniczących z brzegami Odry jest niezbędne do rewitalizacji laguny jako ważnego siedliska dla ryb wędrownych, takich jak jesiotr i sieja, ale także jako biotopu przejściowego i siedlisko gatunków chronionych z Dyrektywy Siedliskowej UE.

"Działaniom muszą towarzyszyć zamknięte obszary połowowe oraz plan działania dotyczący jesiotrów dla Niemiec i Polski przywrócić zasoby rybne ważnych gatunków, takich jak łosoś atlantycki, jesiotr bałtycki i węgorz” – czytamy w notatce Living Lakes Network.

Kolejnym ważnym środkiem jest wzmocnienie naturalnej retencji wody na terenach zalewowych i renaturyzacja terenów zalewowych z rozległymi lasami i torfowiskami.

I nie możemy zatrzymać się na udręczonym ujściu Odry: według danych UNEP w ciągu ostatnich 300 lat straciliśmy 87 procent terenów podmokłych na świecie. W kontekście, w którym różnorodność biologiczna jest zagrożona bardziej niż kiedykolwiek, gatunki zwierząt ekosystemy słodkowodne cierpią bardziej niż inne i znikają w zastraszającym tempie.

Podejmij natychmiastowe działania, aby chronić jeziora bardziej niż kiedykolwiek konieczne jest również łagodzenie skutków zmiana klimatu: ekosystemy słodkowodne są rzeczywiście ważne zbiorniki węglowe. Według UNEP przechowują one więcej niż jakikolwiek inny ekosystem, wykorzystując samo słońce torfowiska przechowują dwa razy więcej niż wszystkie lasy świata.

Czy samoloty pasażerskie przyszłości przejdą… „test hałasu”?
Mięso hodowlane i wyzwanie zrównoważonej innowacji w żywności